Egzama, aşırı aktif bir bağışıklık sistemine bağlı kronik tekrarlayan bir cilt hastalığıdır. Atopik dermatit olarak da adlandırılır. Egzama, vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir, ancak genellikle dizlerin arkasında ve dirsek kıvrımlarında sık rastlanmaktadır.
Egzamanın ana belirtileri cilt kuruluğu, kızarıklık, kaşıntı ve pullu döküntüdür. Egzamanın diğer belirtileri arasında ciltte renk değişikliği ve kabuklanma yer alır. Egzama belirtileri, hastalığın şiddetine ve evresine göre değişiklik gösterebilir. Daha küçük çocuklar genellikle egzamadan daha hızlı bir şekilde kurtulabilirler. Egzaması olan bir kişinin, semptomların akut alevlenmelerini önlemek için durumu uzun vadeli olarak kontrol altına alması gerekir.
Bu makale egzamanın belirti ve semptomlarını gözden geçirmektir. Ayrıca, durumdan kaynaklanan komplikasyonları nasıl önleyeceğinizi de öğreneceksiniz.
Sık Görülen Egzama Belirtileri
Egzamanın en yaygın biçimleri atopik dermatit ve seboreik dermatittir (kepek olarak da adlandırılır). Semptomlara neden olmalarına rağmen, bu formlar diğer egzama türlerinden daha kolay yönetilebilir olma eğilimindedir.
Egzama genellikle kaşıntı ile başlar. Cilt çizildiğinde, bir döküntü patlar. Egzamanın en yaygın belirtileri şunlardır:
- Kırmızı, kaşıntılı bir döküntü
- Kuru, pürüzlü veya pullu cilt
- Küçük, içi sıvı dolu kabarcıklar
- Cildin çatlamış veya tahriş olmuş bölgeleri
- İltihaplı sızıntı, akıntı veya kabuklanma
Egzama belirtileri değişkenlik gösterir. Zaman zaman, bir kişi kötüleşen semptomlara (işaret fişekleri) sahip olabilir. Ayrıca semptomlarının iyileştiği (remisyon) zamanları olacaktır.
Sağlık hizmeti sağlayıcıları, egzamayı teşhis etmek için kişinin belirtilerini değerlendirir. Bununla birlikte, bir kişinin semptomları sedef hastalığı gibi diğer cilt hastalıklarında da yaygınsa, tanı koymak zor olabilir. Egzama, durum ilerledikçe farklı görünebilir.
Egzama Aşamaları
Egzamanın birkaç aşaması vardır. Her aşamadaki semptomlar biraz farklıdır ve durum zamanla ilerledikçe değişir.
Akut Aşama: İlk başta, bir egzama döküntüsü küçük sıvı dolu şişlikler (veziküller) oluşturur. Bu şişlikler çizildiğinde akabilir veya pul pul dökülebilir. Bu aşamada cilt genellikle çok kaşıntılı, kırmızı ve iltihaplıdır.
Subakut Aşama: Cilt iyileşmeye başladığında, döküntü değişmeye başlayacaktır. Kabarık görünmeyecek; bunun yerine kuru, pul pul ve pullu olacaktır. Döküntü ayrıca bu aşamada daha az kaşınma eğilimindedir.
Kronik Aşama: Zamanla, bir egzama döküntüsünü kaşımak cildin pürüzlenmesine ve sertleşmesine neden olur. Buna likenifikasyon denir. Cilt ayrıca koyu görünebilir (hiperpigmentasyon). Bu aşamada, alevlenmeler sıklıkla meydana gelir ve her seferinde daha da kötüleşir.
Egzama Nerelerde Çıkar
Egzama vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Bununla birlikte, birinin kaç yaşında olduğuna bağlı olarak, vücudun belirli bölgelerinde döküntülerin ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir.
Bebekler ve Çok Küçük Çocuklar: Egzama çoğunlukla yüz, göğüs ve kafa derisinin arkasını etkiler çünkü bu bölgeler küçük çocukların kaşınmaya eğilimli olduğu yerlerdir. Bebek bezi bölgesinde nadiren egzama oluşur.
Gençler ve Yetişkinler: Egzama tipik olarak dirsek bölgelerinde veya dizlerin arkasında ortaya çıkabilir. Erişkinlerde egzama yüz, göz kapakları, eller ve ayaklarda da sık görülür.
Nadir Görülen Egzama Türleri
Daha az yaygın olan birkaç egzama türü vardır. Her tür farklı görünebilmektedir.
Daha Az Yaygın Türler
Bu türler şiddetli olabilir ve yönetilmesi genellikle daha zordur.
Nummular Egzama veya Diskoid Egzama: Bu tip egzama kaşıntılı, bozuk para şeklinde lekelere neden olur. Lekeler sızabilir ve enfeksiyon kapabilir. Açık lezyonlar bazen kalıcı yara izine yol açabilir. Nummular egzama çok sık görülen bir egzama türü değildir. Karşılaştıracak olursak, atopik dermatit dünya çapında çocukların %15 ila %20’sini ve yetişkinlerin %1 ila %3’ünü etkiler. Nummular egzama yalnızca 1000 kişiden sadece 2’sini etkiler.
Venöz Egzama, Yerçekimi Dermatiti veya Staz Dermatiti: Bu tip egzama, damarlardaki kan basıncı sıvının deriden dışarı sızmasına neden olduğunda ortaya çıkar. Bu genellikle alt ekstremitelerde olur. Bu tür egzamalarda enfeksiyon sık görülür. Selülit meydana gelebilecek çok ciddi bir enfeksiyondur. Venöz egzama aynı zamanda iyileşmeyen cilt yaralarına (ülserlere) yol açabilir.
Dishidrotik Egzama: Bu tip egzama, parmakların kenarlarında, ayak parmaklarında, avuç içi ve ayak tabanlarında küçük, kaşıntılı kabarcıklara neden olur. Kabarcıklar birden bir yayılmaya başlayabilir ve ciddi soyulmaya, sızıntıya ve çatlamaya neden olabilir.
Egzama Komplikasyonları
Atopik dermatiti olan kişiler sıklıkla cilt enfeksiyonlarına yakalanma eğilimindedir. Egzama cildin iyi bir bariyer olmasını zorlaştırdığı için enfeksiyon kapma olasılıkları daha yüksektir.
Çatlaklar ve pullanma cilt katmanlarını (epidermis ve dermis) mikroplara maruz bırakır. Kaşıma, deride bakteri, virüs ve mantarların girmesine izin veren kırılmalara neden olur.
Atopik dermatitin, bağışıklık fonksiyonunun azalmasıyla bağlantılı olduğu düşünülür, bu da vücudun mikroplarla daha az savaşabileceği anlamına gelir.
Araştırmalar ayrıca vücudun enfeksiyona (doğuştan gelen bağışıklık sistemi) karşı birinci basamak savunmasındaki genetik bozuklukların egzama ile ilişkili olabileceğini göstermiştir.
Bakteriyel Enfeksiyon
Staphylococcus aureus gibi bakteriler impetigo gibi enfeksiyonlara neden olabilir. Ayrıca alerji semptomlarını tetikleyebilecek toksinler de üretebilir. Bu komplikasyon, alevlenmelerin daha uzun sürmesini sağlayarak ve daha kötü kaşıntı, kızarıklık ve ciltte kabarmaya neden olarak egzama salgınlarını karmaşıklaştırabilir.
Mantar Enfeksiyonları
Tinea corporis (saçkıran) ve tinea capitis (kafa derisi enfeksiyonu) gibi mantar enfeksiyonları da atopik dermatitli kişilerde yaygındır.
Egzaması olan birçok kişi, durumu tedavi etmek için topikal steroidler kullanır. Ancak bu ilaçlar bağışıklık sistemini baskılayarak yaygın mantarlara tutunma ve yayılma şansı verir.
Mantar enfeksiyonu riski, vücudun kendisini mikroplara karşı daha az savunmasını sağlayan bir bağışıklık tepkisini tetikleyebilen sitokin adı verilen proteinlerle de ilişkili olabilir.
Viral Enfeksiyonlar
Viral enfeksiyonlar genellikle vücudun belirli kısımlarını etkiler. Örneğin, herpes simpleks virüsü (HSV) dudaklarda ortaya çıkma eğilimindedir. Molluscum contagiosum çoğunlukla cinsel organları enfekte eder.
Nadiren tüm vücutta bir enfeksiyon oluşabilir (egzama herpeticum). Egzama herpetikum kalıcı yara izi, görme hasarı ve organ yetmezliğine neden olabilir. Eğer beyine, akciğere veya karaciğere yayılırsa ölüme de yol açabilir.
Tıbbi Müdahale Ne Zaman Gerekir?
Birçok cilt rahatsızlığı kaşıntılı, kırmızı bir döküntüye neden olur. Egzama döküntüsünü başka bir döküntü türünden ayırt etmek zor olabilir. Kesin olarak bilmenin tek yolu dermatolog adı verilen bir cilt uzmanına görünmektir.
Size zaten egzama teşhisi konduysa, durumunuzu yönetmenize yardımcı olması için yine de bir uzmana başvurmanız gerekir. Uzmanlara her zaman söylemeniz gereken bazı farklı belirtiler mutlaka olacaktır, örneğin:
- Tedavi görüyor olmanıza rağmen semptomlarınız daha da kötüleşiyor olabilir.
- Döküntü cildinizin yeni bölgelerinde yayılıyor veya ortaya çıkabilir.
- Alevlenmeleriniz daha sık veya şiddetli görünebilir.
- Kaşıntı, günlük aktivitelerinizi veya uykunuzu etkileyebilir.
- Cildiniz de ciddi şekilde çatlamalar veya akıntılar olabilir.
Ayrıca aşağıdakiler dahil bir enfeksiyon belirtilerini de bilmelisiniz:
- Artan kızarıklık ve şişlik
- İyileşmeyen veya daha da kötüleşen ağrı ve hassasiyet
- Sıcak hissettiren cilt
- Deriden irin veya sıvı gelmesi
- Ateşlenmek
- Genel bir hasta olma hissi (halsizlik)
Özetle
Egzama kronik bir cilt hastalığıdır. Aynı zamanda atopik dermatit olarak da adlandırılır. Bu durum, aşırı aktif bir bağışıklık sistemine bağlı deride iltihaplanma olduğunda ortaya çıkar.
Egzamanın ana belirtisi kızarıklıktır. Cilt kırmızı, pul pul ve kaşıntılı olabilir. Ayrıca acıtabilir, sıvı sızabilir veya kanamaya neden olabilir.
Egzamadan etkilenen cilde bakım yapmak önemlidir. Cildin fazla kurumasını önlemek ve kaşımaktan kaçınmak, enfeksiyonları ve yara izlerini önlemeye yardımcı olacaktır.
Son Sözümüz
Cildiniz de herhangi bir değişiklik varsa ve bunlara neyin sebep olduğunu bilmiyorsanız, sağlık uzmanına görünün. Egzama veya başka bir cilt rahatsızlığınız olup olmadığını söyleyebilirler.
Egzamanız olduğunu zaten biliyorsanız, belirtilerinizi nasıl yöneteceğinizi anlamak, bu durumla yaşamanın önemli bir parçasıdır. Ayrıca komplikasyon belirtilerini nasıl tespit edeceğinizi bilmek de önemlidir.
Egzama Belirtileri ile İlgil Sıkça Sorulan Sorular
Egzama Nasıl Tedavi Edilir?
Egzama Ne Kadar Yaygın?
Egzama Kepek Yapar mı?
